طب سوزنی یکی از زیر شاخه های طب چینی میباشد پیشینه طولانی در روش های درمانی دارد. طب سوزنی براساس این نظریه اثبات شده است که انرژی در داخل و بیرون بدن و درون راه هایی که به آنها کانال‌های انرژی می گویند، جریان دارد. طب سوزنی، فرو کردن سوزن های بسیار نازک در پوست و بر روی نقاط استراتژیکی و حیاتی بدن می باشد و بیشتر برای درمان درد مورد استفاده قرار می گیرد.
طب سوزنی يا اکوپانکچر، نوعی تکنیک درمانی سنتی چینی با قدمتی حدود 2500 سال است که در زمینه بهبود درد کاربرد وسیعی دارد.
مکانیسم طب سوزنی
مکانیسم اثر طب سوزنی به این شکل است که بر مسیرهای مهار کننده مغز جهت تعدیل حس درد تاثیر می‌گذارد. در این روش، پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، سوزن های مخصوص طب سوزنی را در مناطق مشخص طب سوزنی وارد می کند. و پس از طی مسیری کوتاه، در مکان مشخص قرار می‌گیرد و باعث تسکین درد و یا درمان مشکل خاصی در بیمار می شود.
براساس تئوري طب سوزنی، اين نقاط خاص که نقاط مشخص و دقیقی هستند بر روی 14 مسیر در بدن قرار دارند که يک نوع انرژي حياتی در آنها جريان دارد. این انرژی را در طب چینی با نام chi میشناسند.
امروزه با توجه به اثرات ارزشمند درمانی، ایمن بودن و مقرون به صرفه بودن از لحاظ مالی، این روش درمانی مورد توجه زیادی قرار گرفته است.
پزشکان طب فیزیکی و توانبخشی معتقدند که طب سوزنی اگر از طرف يک متخصص که آموزش طب سوزنی دیده است انجام شود و سوزن های استريل مورد استفاده قرار گيرند روش بی خطر در درمان بعضی از بيماری‌ها میباشد.
طب سوزنی چگونه انجام می شود؟
بعد از معاینه توسط پزشک متصخصص طب فیزیکی و توانبخشی، وی نقاط درد و یا دارای مشکل در بدن شما را مشخص می کند. مشکل در هر نقطه‌ای از بدن باعث ابتلا به بیماری خاصی می شود. بعد از اینکه پزشک نقاط مشکل دار را پیدا کرد، شروع به وارد کردن سوزن ها در پوست شما می نماید. هرچند روش هر پزشک طب سوزنی کار با دیگری متفاوت است، اما معمولا این درمان بین بیست دقیقه تا یک ساعت طول کشیده و ممکن است، نیاز به چند جلسه درمان و یا مراجعه منظم و همیشگی به پزشک باشد.
روش های طب سوزنی
1. طب سوزنی توسط پزشک متخصص: این روش توسط پزشک متخصص و با کمک دستگاه الکترو انجام می شود. در این روش طب سوزنی همراه با الکتریسته انجام می شود. موثر بودن این روش از آن جهت است که نقاط ماشه ای را تحریک میکند یعنی این که پالس های الکتریکی توسط دستگاه الکترو ارسال می شود و در تسریع درمان کمک می کند.
2. سوزن خشک: این نوع روش طب سوزنی بوسیله پزشک فیزیوتراپی انجام می شود که نقاط گرفته شده را به صورت مستقیم مدنظر قرار می‌دهند.
اثرات طب سوزنی در بدن چیست؟
- طب سوزنی باعث تحریک اعصابی میشود که این عامل، باعث ترشح مسکن های طبیعی توسط خود بدن، درون بدن می شود.
- ترشح فاکتورهای مربوطه و کم کردن التهاب یکی دیگر از خواص طب سوزنی است، که این اثر شبیه اثرات داروهای ضددرد و ضد التهاب است.
- کاهش اسپاسم و سفتی عضلات و بهبود حرکت مفاصل میتواند باعث کاهش تورم و کبودی هم بشود.
- کم کردن و یا استفاده نکردن از دارو های شیمیایی با این روش ممکن میشود
طب سوزنی چگونه تاثیر خود را نشان می دهد؟
سلامتی در پی نیروی تعادل زندگی شناخته شده است. بر این اساس، بسیاری از دردها و بیماری ها ناشی از عدم تعادل نیروها است. گفته شده است که این انرژی از طریق بدن انسان (مریدین) عبور می کند. این مریدین ها و جریان های انرژی از 350 نقطه طب سوزنی در بدن قابل دسترسی هستند. گفته شده است که قرار دادن سوزن ها با ترکیب مناسب در این نقاط، جریان انرژی را با تعادل مناسب منتقل می کند.
شواهد علمی وجود ندارد که مریدیان و نکات طب سوزنی وجود دارد، اما مطالعات بسیاری نشان می دهد که طب سوزنی در بعضی موارد کار می کند. طبق نظر کارشناسان غربی، نقاط طب سوزنی به عنوان قسمت هایی که اعصاب، ماهیچه ها و بافت های ارتباطی را تحریک می کنند دیده می شود. تحریک سوزن جریان خون را افزایش می دهد و تولید اندورفین ها را افزایش می دهد، که به عنوان ضد درد در بدن عمل می کند.
آمادگی برای جلسات درمانی طب سوزنی
پیش از شروع درمان در وحله اول، در یافت شرح حال بیمار توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی است. در ادامه وضعیت ظاهری، زبان، رنگ بدن فرد و ضربان قلب وی را بررسی میکند و معاینات فیزیکی را با توجه به شرایط بیمار انجام می دهد. بهتر است بیمار لباس راحت و قابل دسترس برای پزشک بپوشد. همچنین باید از استفاده کرم یا پماد یا لوازم آرایشی در محل مورد نظر خودداری نماید. هنگام درمان، بیمار به راحتی بر روی تخت دراز کشیده و سوزن‌های مورد نیاز، در نقاط مختلف بدن وی وارد میشود. اغلب سوزن‌ها با دست تحریک می‌شوند تا حس ناخوشایند موضعی و درد ناشی از سوزن برای بیماران کاهش پیدا کند.
برخی عوارض جانبی طب سوزنی شامل خشکی، سوزش، ناراحتی، کبودی، گرفتگی عضله و گیجی می باشد. با وجودی که این عوارض جانبی به ندرت موجب نگرانی می‌شوند، اگر احساس کردید هر یک از عوارض جانبی فوق بسیار شدید شده یا برای مدت طولانی ادامه دارد، لازم است به پزشک معالج در این رابطه اطلاع داده شود.
چه بیماری‌هایی توسط طب سوزنی درمان می‌شوند؟
درمان مشکلات بعد از سکته مغزی، که شامل بازگرداندن مهارت هایی که فرد در نتیجه آسیب سکته مغزی از دست داده می باشد.
- درمان سردرد، میگرن
- درمان فیبرومیالژیا (Fibromyalgia)، یا درد خشکی گسترده ماهیچه ها و بافت های نرم بدن.
- درمان درد ناشی از گرفتگی عضلات، گرفتگي و اسپاسم عضلات
- درمان درد ناشی از آرتروز (Osteoarthritis) و ساییدگی مفاصل، بهبود عملکرد مفصل آرتروزی.
- درمان درد کمر، دیسک کمر
- درمان مشکل کارپال تونل (Carpal tunnel).
- درمان اعتیاد به مواد مخدر با طب سوزنی.
- کاهش و یا درمان درد دندان.
- کاهش درد زایمان و …
- کنترل دردهاي حاد و مزمن
- دردهای ستون فقرات گردن و کمر
- درد زانو بعد از جراحی
- درد شانه (شانه منجمد یا چسبنده، آرتروز شانه و التهاب تاندون های شانه)
- سندروم کارپال تونل یا چسبندگی عصب در مچ دست
- آسیب های ورزشی
- دردهای ناشی از سندرم مایوفاشیال
- پیچ خوردگی مچ پا
- اضطراب
- تهوع و استفراغ
- روده تحريک پذير
- اسهال
- يبوست
- مشکلات بعد از سکته مغزي
- بي اختياري و احتباس ادراري
فواید طب سوزنی
- روش درمانی ایمن اگر توسط متخصص انجام شود.
- تاثیرات درمانی بسیار خوب
- در کنار روش های درمانی جدید و بروز مناسب میباشد.
- برای کنترل درد بسیار مفید است.
- برای بیمارانی که بدن آن ها به داروهای مسکن جواب نمی دهد، مفید می باشد.
- برای بیمارنی که علاقه به مصرف داروهای مسکن ندارند، مفید است.
خطرات طب سوزنی
- برای بیماران دچار خونریزی، خطرناک می باشد.
- افرادی که از داروی رقیق کننده خون استفاده میکنند
- یکی از خطرات بسیار نادر شکستن سوزن میباشد که بسیار نادر میباشد و ممکن است به پوشت اسیب بزند
- سوزن های استریل نشده و الوده
- اگر به طور عمیق وارد قفسه سینه و یا قسمت بالایی پشت شود، امکان خوابیدن ریه ها وجود دارد (بسیار نادر).
درمان دیسک کمر با طب سوزنی
پزشکان طب فیزیکی و توانبخشی طب سوزنی را یکی از روش بدون جراجی درمان دیسک کمر میدانند.
دیسک کمر همواره چالشی عظیم در طب بوده است. در سال های اخیر بیماران به طور گسترده تحت جراحی ستون فقرات قرار گرفتند ولی معمولا جواب خوبی برای بیماران ایجاد نشد در حال حاضر و بنا به نظر اکثر رفرانس ها درمان 90 درصد دیسک ها غیر جراحی است. درمان دیسک کمر با طب سوزنی از دیر باز انجام می شده و در حال حاضر درمان طب سوزنی برای دیسک کمر با به روش غربی به عنوان یکی از موثرترین درمان های غیرجراحی دیسک کمر می باشد.
درمان گرفتگی های عضلانی با طب سوزنی
طب سوزنی باعث باز شدن عضلات می شود و هم تریگرپوینت ها را باز می کند که خود یک عامل اساسی در ایجاد درد عضلانی و خصوصا دردهای ناحیه پشت نزدیک به کتف می باشد. با توجه به اینکه عمده دردهای ناحیه پشت به دلیل ارجاع دردهای گردنی و سندرم های میوفاسیال می باشد، لذا استفاده از طب سوزنی بهترین روش ها در درمان گرفتگی عضلات می باشد.
درمان چاقی با طب سوزنی
کاهش وزن بسیار مهم است ، به خصوص برای بیماران دارای عارضه آرتروز زانو که کاهش وزن میتواند در بهبود انها اثر گذار باشد، یکی دیگر از مزایای طب سوزنی که بیماران آرتروزی می توانند از آن بهره ببرند درمان چاقی با طب سوزنی می باشد.
آیا سوزن طب سوزنی دردناک است؟
ضخامت سوزن طب سوزنی در حد تار مو می باشد و پیشرفت تکنولوژی در این امر تاثیر گذار بوده و بیماران عمدتا ورود سوزن به پوست را احساس نمی کنند. پس طب سوزنی نمیتواند دردناک باشد.
