طب سوزنی یکی از زیر شاخه های طب چینی میباشد پیشینه طولانی در روش های درمانی دارد. طب سوزنی براساس این نظریه اثبات شده است که انرژی در داخل و بیرون بدن و درون راه هایی که به آنها کانالهای انرژی می گویند، جریان دارد. طب سوزنی، فرو کردن سوزن های بسیار نازک در پوست و بر روی نقاط استراتژیکی و حیاتی بدن می باشد و بیشتر برای درمان درد مورد استفاده قرار می گیرد.
طب سوزنی يا اکوپانکچر، نوعی تکنیک درمانی سنتی چینی با قدمتی حدود 2500 سال است که در زمینه بهبود درد کاربرد وسیعی دارد.
مکانیسم اثر طب سوزنی به این شکل است که بر مسیرهای مهار کننده مغز جهت تعدیل حس درد تاثیر میگذارد. در این روش، پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، سوزن های مخصوص طب سوزنی را در مناطق مشخص طب سوزنی وارد می کند. و پس از طی مسیری کوتاه، در مکان مشخص قرار میگیرد و باعث تسکین درد و یا درمان مشکل خاصی در بیمار می شود.
براساس تئوري طب سوزنی، اين نقاط خاص که نقاط مشخص و دقیقی هستند بر روی 14 مسیر در بدن قرار دارند که يک نوع انرژي حياتی در آنها جريان دارد. این انرژی را در طب چینی با نام chi میشناسند.
امروزه با توجه به اثرات ارزشمند درمانی، ایمن بودن و مقرون به صرفه بودن از لحاظ مالی، این روش درمانی مورد توجه زیادی قرار گرفته است.
پزشکان طب فیزیکی و توانبخشی معتقدند که طب سوزنی اگر از طرف يک متخصص که آموزش طب سوزنی دیده است انجام شود و سوزن های استريل مورد استفاده قرار گيرند روش بی خطر در درمان بعضی از بيماریها میباشد.
بعد از معاینه توسط پزشک متصخصص طب فیزیکی و توانبخشی، وی نقاط درد و یا دارای مشکل در بدن شما را مشخص می کند. مشکل در هر نقطهای از بدن باعث ابتلا به بیماری خاصی می شود. بعد از اینکه پزشک نقاط مشکل دار را پیدا کرد، شروع به وارد کردن سوزن ها در پوست شما می نماید. هرچند روش هر پزشک طب سوزنی کار با دیگری متفاوت است، اما معمولا این درمان بین بیست دقیقه تا یک ساعت طول کشیده و ممکن است، نیاز به چند جلسه درمان و یا مراجعه منظم و همیشگی به پزشک باشد.
1. طب سوزنی توسط پزشک متخصص: این روش توسط پزشک متخصص و با کمک دستگاه الکترو انجام می شود. در این روش طب سوزنی همراه با الکتریسته انجام می شود. موثر بودن این روش از آن جهت است که نقاط ماشه ای را تحریک میکند یعنی این که پالس های الکتریکی توسط دستگاه الکترو ارسال می شود و در تسریع درمان کمک می کند.
2. سوزن خشک: این نوع روش طب سوزنی بوسیله پزشک فیزیوتراپی انجام می شود که نقاط گرفته شده را به صورت مستقیم مدنظر قرار میدهند.
سلامتی در پی نیروی تعادل زندگی شناخته شده است. بر این اساس، بسیاری از دردها و بیماری ها ناشی از عدم تعادل نیروها است. گفته شده است که این انرژی از طریق بدن انسان (مریدین) عبور می کند. این مریدین ها و جریان های انرژی از 350 نقطه طب سوزنی در بدن قابل دسترسی هستند. گفته شده است که قرار دادن سوزن ها با ترکیب مناسب در این نقاط، جریان انرژی را با تعادل مناسب منتقل می کند.
شواهد علمی وجود ندارد که مریدیان و نکات طب سوزنی وجود دارد، اما مطالعات بسیاری نشان می دهد که طب سوزنی در بعضی موارد کار می کند. طبق نظر کارشناسان غربی، نقاط طب سوزنی به عنوان قسمت هایی که اعصاب، ماهیچه ها و بافت های ارتباطی را تحریک می کنند دیده می شود. تحریک سوزن جریان خون را افزایش می دهد و تولید اندورفین ها را افزایش می دهد، که به عنوان ضد درد در بدن عمل می کند.
پیش از شروع درمان در وحله اول، در یافت شرح حال بیمار توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی است. در ادامه وضعیت ظاهری، زبان، رنگ بدن فرد و ضربان قلب وی را بررسی میکند و معاینات فیزیکی را با توجه به شرایط بیمار انجام می دهد. بهتر است بیمار لباس راحت و قابل دسترس برای پزشک بپوشد. همچنین باید از استفاده کرم یا پماد یا لوازم آرایشی در محل مورد نظر خودداری نماید. هنگام درمان، بیمار به راحتی بر روی تخت دراز کشیده و سوزنهای مورد نیاز، در نقاط مختلف بدن وی وارد میشود. اغلب سوزنها با دست تحریک میشوند تا حس ناخوشایند موضعی و درد ناشی از سوزن برای بیماران کاهش پیدا کند.
برخی عوارض جانبی طب سوزنی شامل خشکی، سوزش، ناراحتی، کبودی، گرفتگی عضله و گیجی می باشد. با وجودی که این عوارض جانبی به ندرت موجب نگرانی میشوند، اگر احساس کردید هر یک از عوارض جانبی فوق بسیار شدید شده یا برای مدت طولانی ادامه دارد، لازم است به پزشک معالج در این رابطه اطلاع داده شود.
درمان مشکلات بعد از سکته مغزی، که شامل بازگرداندن مهارت هایی که فرد در نتیجه آسیب سکته مغزی از دست داده می باشد.
پزشکان طب فیزیکی و توانبخشی طب سوزنی را یکی از روش بدون جراجی درمان دیسک کمر میدانند.
دیسک کمر همواره چالشی عظیم در طب بوده است. در سال های اخیر بیماران به طور گسترده تحت جراحی ستون فقرات قرار گرفتند ولی معمولا جواب خوبی برای بیماران ایجاد نشد در حال حاضر و بنا به نظر اکثر رفرانس ها درمان 90 درصد دیسک ها غیر جراحی است. درمان دیسک کمر با طب سوزنی از دیر باز انجام می شده و در حال حاضر درمان طب سوزنی برای دیسک کمر با به روش غربی به عنوان یکی از موثرترین درمان های غیرجراحی دیسک کمر می باشد.
طب سوزنی باعث باز شدن عضلات می شود و هم تریگرپوینت ها را باز می کند که خود یک عامل اساسی در ایجاد درد عضلانی و خصوصا دردهای ناحیه پشت نزدیک به کتف می باشد. با توجه به اینکه عمده دردهای ناحیه پشت به دلیل ارجاع دردهای گردنی و سندرم های میوفاسیال می باشد، لذا استفاده از طب سوزنی بهترین روش ها در درمان گرفتگی عضلات می باشد.
کاهش وزن بسیار مهم است ، به خصوص برای بیماران دارای عارضه آرتروز زانو که کاهش وزن میتواند در بهبود انها اثر گذار باشد، یکی دیگر از مزایای طب سوزنی که بیماران آرتروزی می توانند از آن بهره ببرند درمان چاقی با طب سوزنی می باشد.
ضخامت سوزن طب سوزنی در حد تار مو می باشد و پیشرفت تکنولوژی در این امر تاثیر گذار بوده و بیماران عمدتا ورود سوزن به پوست را احساس نمی کنند. پس طب سوزنی نمیتواند دردناک باشد.