کمردرد در نوجوانان :انحطاط دیسک کمر مشکلی شایعی بین جوانان و نوجوانان نیست؛ اما ممکن است در سنین نوجوانی پیدایَش شود و آن را به نام “اختلال دیسک نوجوانان ” می‌شناسیم. این اختلال خود را با کمردرد نمایان می‌کند.
این اختلال به‌طورمعمول در بازه‌ی سنی اواخر نوجوانی (۱۶ سالگی) تا ۳۰ سالگی دیده می‌شود. گاهی یک صدمه مسبب شروع ماجراست؛ ولی در مورد باقی علت‌ها نظرات مختلفی بین پزشکان وجود دارد. برخی پزشکان بر این باورند که دررفتگی‌ای ژنتیکی در دیسک که باعث تخریب دیسک شود یکی از فاکتورهای اصلی است. سایر عوامل از فرسایش دیسک تا پارگی آن متغیر است.

درمان کمردرد در کودکان و نوجوانان به چه صورت است؟ کمردرد یکی از مشکلات نسبتاً شایع در کودکان و نوجوانان است. اگرچه درد پشت نشانه‌ای از احتمال بروز مشکل در این افراد به‌خصوص در کودکان زیر ۴ سال است، اما در اکثر مواقع مشکل جدی نیست و بدون درمان و یا درمان ساده رفع می‌شود.

Schmorl’s Nodes چیست و چگونه اختلال دیسک کمر پیشروی می‌کند؟

گره اشمورل به قسمتی از دیسک گفته می‌شود که از محل طبیعی خود بیرون آمده و در بدنه‌ی پایینی مهره‌ی ستون فقرات فرورود و باعث ایجاد فرایند التهابی در آن ناحیه و کاهش خون‌رسانی به دیسک شود.

اختلال دیسک کمر در جوانان زمانی اتفاق می‌افتد که صفحه‌ی پایانی بدنه مهره‌های کمری (یک یا چند مهره) ضعیف‌تر از آن است که بتواند فشارهای اطراف فضای دیسک را به خود جذب کند.
End Plate یا صفحه‌ی پایانی، پایین‌ترین و بالاترین قسمت بدنه‌ی هر مهره است که از ۲ طرف به سطح غضروفی و فیبرهای دیسک کمر چسبیده است.

زمانی که صفحات پایانی مهره‌ها ضعیف باشند و نتوانند استرس‌ها و فشارهای وارده مهار کنند قسمت فیبرهای اطراف دیسک (بخش محکم اطراف ژله‌ی وسط) از جای خود دررفته و به بنده‌ی مهره فرو می‌رود و باعث ایجاد التهاب و نهایتاً پیدایش درد است.

تفاوت اصلی دیسک کمر در جوانان و بزرگ‌سالان چیست؟

بااینکه این دو بیماری ماهیتی یکسان دارند ولی تفاوت اصلی دیسک کمر در نوجوانان با بزرگ‌سالان در تعداد دیسک‌های درگیر است. در بزرگ‌سالان عمدتاً یک یا دو دیسک درگیر می‌شود درحالی‌که در نوجوانان همه و یا بیشتر مهره‌های کمری درگیر می‌شود.
بدیهی است که بدانیم وجود بیماری دیسک کمر در نوجوانان یادآور این است که باید نسبت به وجود کمردرد در سنین پایین حساس بود و این علامت را که می‌تواند زنگ خطری باشد، تحت نظر پزشک متخصص بررسی کرد تا از منشأ درد اطمینان حاصل کرد و از تبعات ایجاد دیسک کمر در نوجوانان جلوگیری به عمل آورد. این بیماری بسیار ناتوان‌کننده خواهد بود و درصورتی‌که در درجات پایین بیماری سریعاً شناخته شود می‌توان از پیشرفت آن با روش‌های مختلف درمانی و آموزشی جلوگیری کرد.

علائم دیسک کمر در نوجوانان

• درد مداوم در کمر و گردن شایع است و در نزدیکی یا اطراف دیسک‌ های آسیب‌دیده احساس می‌شود.
• درد با استراحت از بین می‌رود؛ این در حالی است که حین نشستن در دفعات متعدد و طولانی‌مدت تشدید می‌شود.
• دویدن، راه رفتن و تغییر وضعیت قرارگیری بدن‌درد را برای مدتی کاهش می‌دهد.
• طی انجام حرکات چرخشی، بلند کردن اجسام سنگین از روی زمین و یا خم شدن درد بیشتر می‌شود.
• درد به نقاط دیگر مانند پاها منتشر می‌شود.

توجه داشته باشید که در صورت شناسایی زودهنگام بیماری دیسک کمر در نوجوانان، ورزش‌ها مادامی‌که سبب ایجاد و یا تشدید درد در فرد نشود؛ می‌تواند ادامه‌دار باشد. تحت نظر پزشک معالج شروع یا ادامه‌ی ورزش‌هایی مانند کشش عضلات همسترینگ، تمرینات قدرتی، هوازی و یوگا پیشنهاد می‌شود.

اخطار: در دوره‌ی حاد بیماری انجام ورزش‌ها محدودشده و ممنوعیت دارد.

تمرینات ورزشی ذکرشده به تقویت عضلات Core در شکم و کمر (عضلات عمقی داخل شکم و کمر که به ستون فقرات چسبیده‌اند) کمک می‌کنند؛ از طرف دیگر با بالا بردن میزان خون‌رسانی به نواحی درگیر، باعث سلامت سرتاسر ستون فقرات می‌شوند.
نوجوانان و جوانانی که انجام ورزش در روزمره آنان جای ندارد، بیشتر در معرض کمردرد هستند؛ عضلات ضعیف آنان همراه با تونیسیته و قابلیت ارتجاعی کمتر گواه بر این ادعاست…

ارائه‌ی آموزش و آگاه کردن نوجوانان و جوانان درگیر و مستعد بیماری دیسک کمر بسیار حائز اهمیت است؛ چراکه با ایجاد تغییرات جزئی در عادات غلط و جایگزین کردن عادات درست فتح قله‌ی سلامتی بسیار نزدیک است.
در مواردی که بیماری بسیار پیشرفته باشد احتمال انجام جراحی بازو یا میکرودیسکتومی وجود دارد.

علت کمردرد

شایع‌ترین علت کمردرد در کودکان و نوجوانان فشار و آسیب عضلانی کمر است. این عارضه می‌تواند در هنگام بازی، حمل یک کوله‌پشتی سنگین، یا پس از افتادن از جایی رخ دهد.

دیگر علت‌های دخیل در کمردرد عبارت‌اند از :

• فرم غیرعادی استخوان‌های ستون فقرات (مهره‌ها)
• فتق دیسک
• شکستگی مهره
• سرخوردن مهره (اسپوندیلولیز)
• اسکولیوز (خمیدگی یک طرفه ستون فقرات)
• آرتریت
• کیفوز شوئر من
• تومور
• عفونت استخوان و مغز استخوان
• عفونت مهره‌های کمر
• داشتن عفونت کلیه (پیلونفریت)
• عفونت شکمی
• بیماری سلول‌های داسی شکل
• بیماری‌های ویروسی
• سرطان

درد ممکن است تیز و ضربه‌ای یا به حالت تیر کشیدن حس شود و ممکن است در هر نقطه از پشت رخ دهد.

علائم هشداردهنده کمردرد در کودکان و نوجوانان

اگر کودک یا نوجوان یک یا چند مورد از علائم زیر را دارد، مشکل جدی است و لازم است که برای درمان به پزشک متخصص مراجعه کند:

• درد پشتی که شدید است و به‌مرورزمان بدتر می‌شود.
• دردی که کودک را از خواب شبانه بیدار کند.
• درد پشت همراه با تب
• کودک زیر چهار سالی که دارای درد پشت است.
• ضعف پا، بی‌حسی پا، لنگان راه رفتن، یا امتناع از به راه رفتن
• درد پشت پس از آسیب و تصادف
• سابقه قبلی سرطان یا سل
• تغییر در کنترل دفع ادرار یا مدفوع (پس از رخ دادن یک حادثه برای فرد)
• درد پشت همراه با کاهش وزن
• درد پشتی که کودک را از مشارکت در فعالیت‌های طبیعی منع می‌کند.
• کمردردی که با خشکی صبحگاهی که بیش از ۳۰ دقیقه طول بکشد، همراه است.
• درد پشت که بیش از چهار هفته طول بکشد.
• دردی که باعث تغییر در انحنای ستون فقرات شود.

توانایی های یک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

تشخیص کمردرد

معمولاً پزشکان برای تشخیص علت درد از پرسیدن سؤالات عمومی و معاینات فیزیکی شروع می‌کند. مواردی که پزشک هنگام معاینه مدنظر دارد شامل: محل درد، محل حساس نسبت به تماس، ویژگی‌های ظاهری غیرمعمول در پشت (مانند انحنای ستون فقرات)، راه رفتن عادی، راه رفتن روی پنجه و پاشنه، توانایی خم کردن کمر و بررسی سیستم عصبی کودک ازجمله ضعف و بی‌حسی است.

اگر بررسی و معاینه فیزیکی بیمار نشان‌دهنده آسیب در کودک یا نوجوان باشد مراحل بعدی که برای تشخیص دقیق‌تر تجویز می‌شود شامل مطالعات آزمایشگاهی و آزمایش‌های تصویربرداری است.

انواع آزمایش‌های تصویربرداری که ممکن است انجام شود شامل رادیوگرافی، ام آر آی (MRI)، ، توموگرافی کامپیوتری (CT) و اسکن استخوان است.

تصویر برداری ام آر آی برای تشخیص تومورها، عفونت‌ها و فتق دیسک بسیار مفید است. بااین‌حال، انجام MRI در کودکان اغلب مستلزم بیهوشی عمومی است.

در اسکن استخوان، حساسیت پایین است و ممکن است تمام تومورهای استخوانی، تومورهای بافت نرم یا عفونت بافت نرم را شناسایی نکند.

در سی‌تی‌اسکن ساختار استخوان و بافت نرم قابل‌مشاهده است. سی‌تی‌اسکن معمولاً به بیهوشی نیاز ندارد زیرا به‌سرعت انجام می‌شوند.

مطالعات آزمایشگاهی، ازجمله شمارش کامل خون، میزان رسوب گلبول قرمز خون، و اندازه‌گیری پروتئین واکنش سی (CRP)، ممکن است در صورت وجود بیماری التهابی، عفونت و یا بدخیمی موردتوجه قرار گیرند.

مطالعات بیشتری شامل کشت خون و سرولوژی است.

آزمایشات خون و اشعه ایکس یا سایر آزمایشات تصویربرداری همیشه لازم نیست، به خصوص اگر درد پشت به‌تازگی شروع شده است.

نوار عصب و عضله

درمان کمردرد

در بسیاری از کودکان، درد پشتی کوتاه‌مدت است و بدون درمان رفع می‌شود. مطالعات نشان داده‌اند که کمردرد معمولاً به دلیل فعالیت‌های ورزشی بیش‌ازحد و یا استفاده نامناسب از کوله‌پشتی در حدود نیمی از نوجوانان رخ می‌دهد.

اگر علت کمردرد عامل غیراختصاصی مانند کشش و رگ به رگ شدن کمر تشخیص داده شود، درمان شامل ورزش در خانه، فیزیوتراپی یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و ضد درد است. اما اگر درد پشت طولانی شود، پس از بررسی علت، روش درمان مشخص می‌گردد.

دارودرمانی:

داروهای ضد درد مانند استامینوفن یا ایبوپروفن ممکن است به کاهش درد پشت کودک کمک کند. این داروها مخصوصاً برای درد پشتی ناشی از کارکردن زیاد، کشش و رگ به رگ شدن مفید هستند. این داروها باید با توجه به وزن کودک، به‌جای سن، داده شود. داروهای ضد باکتری نیز برای مواردی که عفونت باکتریایی تشخیص داده شود، استفاده می‌گردد.

گرما:

اعمال حرارت می‌تواند در طول چند روز اول پس از آسیب به کمر کمک کند. برای این منظور از پدهای حرارتی، بطری آب گرم، حوله گرم و کیسه آب گرم استفاده می‌شود

فعال ماندن:

فعال ماندن می‌تواند به رفع اسپاسم عضلات و جلوگیری از تضعیف عضلات کمک کند. از سوی دیگر، درد پشتی ناشی از زور زدن زیاد ممکن است بدون استراحت بهبود یابد. بنابراین، درحالی‌که کودک دارای درد است، باید از فعالیت‌های تأثیرگذار مانند دویدن، پریدن یا فعالیت‌های دیگر که موجب درد می‌شود، دوری کند و به فعالیت‌های روزمره و تمرینات سبک ورزشی، که باعث درد نمی‌شود، ادامه دهد.

استراحت روی تخت توصیه نمی‌شود و کودکانی که ترجیح می‌دهند به‌طور کامل غیرفعال باقی بمانند، باید توسط متخصص ارزیابی شوند.