درمان آرتروز ستون فقرات : آسیب و تخریب مفاصل درنتیجه‌ی استفاده‌ی بیش‌ازحد و یا در اثر پیری را آرتروز نامیده می‌شود. خیلی‌ها فکر می‌کنند که آرتروز درمانی ندارد و برای کنترل درد آن و بازگرداندن دامنه‌ی حرکات مفاصل کاری نمی‌شود کرد. باید به شما بگوییم که این باورغلطی است. تعداد قابل‌توجهی درمان برای این منظور و بهبود کیفیت زندگی وجود دارد.

فرسایش غضروف مفصلی در اثر افزایش سن، آسیب دیدگی، استفاده بیش از حد و نامناسب یا فرسودگی و سائیدگی طبیعی منجر به بروز آرتریت می‌شود. در شایع‌ترین نوع آرتریت، یعنی آرتروز، نیز با سایش غضروف، زائده استخوانی و تشکیل خارهای استخوانی مواجه هستیم. استخوان‌های زیر غضروف به دنبال از بین رفتن غضروف بر روی یکدیگر ساییده می‌شود و در نتیجه درد، ورم و کاهش توانایی حرکتی مفصل بروز می‌یابد. اگرچه هر مفصلی ممکن است مبتلا به آرتروز شود، اما این بیماری غالباً لگن (مفصل‌های ران)، زانو، دست یا ستون فقرات را درگیر می‌کند.

آرتروز ستون فقرات

 

معمولا آرتروز ستون فقرات و کمر  با خشکی یا گرفتگی و درد گردن یا کمر همراه است. آرتریت مهره‌های گردنی، یا اسپوندیلوز گردن، بر گردن و مهره‌های بالایی ستون فقرات تأثیر می‌گذارد. آرتریت مهره‌های کمر یا مهره های کمری ـ استخوان خاجی و ناحیه لگن را دچار مشکل می‌کند.

علائم و نشانه ها

خشکی یا گرفتگی و درد مفصل از علائم اولیه آرتروزستون فقرات به شمار می‌رود، هر چند تمام بیماران مبتلا به آرتروز لزوماً درد و ناتوانی را تجربه نمی‌کنند. این علائم اولیه معمولاً صبح هنگام (به ویژه تا ۳۰ دقیقه پس از بیدار شدن) و همچنین عصرها شدیدتر است، به همین دلیل این درد را “درد ناشی از نخستین حرکت” می‌گویند،

درد صبحگاهی در طول روز و پس از شروع فعالیت‌های روزمره کاهش می‌یابد. درد مختل کننده خواب شبانه نیز غالباً یکی از علائم ابتلا به آرتروز ستون فقرات به شمار می‌رود.

دیگر علائم آرتروز ست.ن فقرات و کمر عبارت‌اند از:

•    ورم کردن و داغ شدن یک یا چند مفصل، به ویژه زمان تغییرات جوی که احتمالاً به تغییرات فشار هوا و سرد شدن هوا مربوط می‌شود.

•    احساس ناراحتی و درد موضعی در زمان فشار دادن مفصل یا ناحیه آسیب دیده ستون فقرات

•    درد مداوم یا متناوب مفصل که غالباً با اصطلاح درد سنگین توصیف می‌شود و با حرکت کردن شدیدتر می‌شود.

•    کاهش انعطاف پذیری مفصل، برای مثال ناتوانی در خم شدن و برداشتن اشیاء از روی زمین

•    صدا دادن یا احساس ساییده شدن استخوان‌ها روی یکدیگر در زمان حرکت مفصل (کریپتوس) که بیشتر در گردن قابل توجه است.

•    قوس غیرطبیعی ستون فقرات که احتمالاً به گرفتگی نامتوازن عضلانی مربوط می‌شود.

•    احساس سوزش، گزگز یا بی‌حسی در عصب یا نخاع. این علامت زمانی بروز می‌یابد که زائده‌ها یا خارهای استخوانی در کناره مفصل‌های ستون فقرات تشکیل شوند و اعصاب را تحریک کنند.  

تشخیص

آرتروز یک مشکل شایع در ستون فقرات کمری است که می تواند باعث علائم زیادی  شود. آرتروز کمر و ستون فقرات یک مشکل شایع در بین بیماران مسن بوده ولی ممکن است در بین همه رده های سنی مشاهده گردد. در ادامه به بحث درمان آرتروز کمر و بیمارانی که خطر ابتلا ی آن ها به آرتروز ستون فقرات بالاست، عبارت اند از :

• بیماران مسن
• افراد مبتلا به اضافه وزن
• کارگران با مشاغل سنگین
• افرادی که قبلا آسیبی به ستون مهره های آن ها وارد شده باشد.

آرتروز کمر، عارضه ای است که در مفاصل متصل کننده ی مهره ها ایجاد می شود. اگر فردی از اعضای خانواده شما مبتلا به اسپوندیلوز است، شما نیز ممکن است به گردن درد یا کمردرد مرتبط با اسپوندیلوز دچار شوید.

مهره های ستون فقرات در سه نقطه به یکدیگر متصل می شوند. اول، در جلوی نخاع، مهره ها به وسیله ی یک دیسک بالش مانند به یکدیگر متصل شده اند. دوم، در پشت نخاع، مهره ها به وسیله ی دو مفصل کوچک به نام مفاصل فاست به یکدیگر متصل اند. این مفاصل فاست به کمک دیسک بین مهره ای باعث حرکات ستون فقرات می شوند مانند خم شدن به جلو و عقب و یا چرخیدن به طرفین.

راهکار های تشخیص ارتروز ستون فقرات

به منظور تشخیص و درمان آرتروز ستون فقرات، سوابق پزشکی فرد بررسی شده و مورد معاینه ی فیزیکی نیز قرار می گیرد. همچنین ممکن است یک یا چند آزمایش نیز، تجویز شونداز قبیل :

• اشعه ی ایکس
• MRI : ام آر آی ستون فقرات آزمایشی است که در آن از امواج رادیویی به منظور بررسی ستون فقرات استفاده می شود. پزشکان معمولا” قبل از انجام یک اسکن  ام آر آی به‌خوبی می‌دانند که بدنبال چه چیزی هستند. این اسکن‌ها اغلب برای برنامه‌ پیش از جراحی، از جمله برای  فشار زدایی و یا همجوشی مهره‌های کمر استفاده می شود. با تقبل هزینه ام آر آی ، اسکن‌های ام آر آی برای کسب اطلاعات در مورد سلامت دیسک و همچنین حضور هر گونه تومور نخاعی یا فتق دیسک کمر (که باعث فشردگی ریشه های عصبی و کمر درد می‌شود) از دقت و حساسیت بالایی برخوردارند. 
• CAT مجوعه ای از عکس برداری ها به کمک اشعه ی ایکس، که به پزشک تصویر ستون فقرات با جزئیات بالا را نشان می دهد.
• میلوگرافی : آزمایشی که طی آن، پزشک یک مایع رنگی به ستون فقرات بیمار تزریق می کند.
• اسکن استخوان : آزمایشی که طی آن ماده ای رادیو اکتیو به فرد تزریق می کنند که نشان می دهد در چه مکانی استخوان در حال از بین رفتن و یا تشکیل شدن است.

دلایل بروز آرتروز:

۲ دلیل عمده برای آرتروز وجود دارد. مهم‌ترین علت آن پدیده‌ی سالمندی است. در اثر سالمندی محتوای آب غضروف‌ها کاهش‌یافته و غضروف‌ها نازک شده و سطح آن‌ها ناصاف می‌شود. به‌طور هم‌زمان کپسول مفاصل ستون فقرات و لیگامان‌های آن ضخیم می‌شود.

تمام این تغییرات باعث کاهش فضای بین مهره‌های مجاور می‌شود و درنهایت سطوح استخوانی مفصلی به یکدیگر ساییده شده و منجر به التهاب و درد می‌شود. خارهای استخوانی در لبه‌های مفصل ایجادشده و ممکن است وضعیت را بدتر کند. بر روی عصب‌ها فشار وارد کند و کمردرد از نوع سیاتیک ایجاد کند. آرتروز ثانویه نوع دوم آرتروزی است که پس از بروز آسیب و تورم به مفصل ایجاد می‌شود و یا ممکن است ناشی از یک بیماری ژنتیکی باشد.
 علت می‌تواند ناشی از دیابت و یا عدم تعادل عضلات در ناحیه‌ی کمر یا لگن باشد و یا هر دلیل دیگری که باعث التهاب مفصل شود مانند روماتیسم مفصلی.

راه ها و روش های درمان

 

نحوه ی درمان آرتروز ستون فقرات کمری بسته به علائمی است که بیمار از خود نشان می دهد. روش های درمانی معمولا با مراحل ساده ای شروع می شوند که اگر بیمار با آن ها بهبود نیابد، به تدریج روش های پیچیده تری استفاده می شوند.

روش های درمانی آرتروز ستون فقرات کمری

• فیزیوتراپی :از فیزیوتراپی به منظور تقویت عضلات ستون مهره در ناحیه ی کمر استفاده می شود. عضلات قوی تر، بهتر از ستون فقرات پشتیبانی کرده و بار وارد شده روی مفاصل فاست را کمتر می کنند. حتی در بیمارانی که فعالیت کرده و تناسب اندام دارند هم، می توان عضلات ستون مهره را قوی تر کرد و علائم بیماری و کمر درد  را کاهش داد.

• کاهش وزن :کم کردن وزن در بیماران که مفاصل فرسوده دارند، عملی دشوار است. با این حال، کم کردن مقدار کمی وزن هم می تواند عامل موثری بر کاهش درد باشد. با کاهش 5 کیلوگرم یا بیشتر از وزن، مفاصل فاست فشار کمتری را متحمل خواهند شد و این می تواند به طور قابل قبولی درد را کاهش دهد.

• دارو های ضد التهاب
  

  این دارو ها می توانند التهاب اطراف یک مفصل دچار آماس را کاهش دهند. با کم تر شدن التهاب، معمولا درد نیز کاهش می یابد. از مصرف این دارو ها بدون نظارت پزشک خودداری کنید.

• سرما و گرما :گرما دادن و سرد کردن، می توانند در درمان آرتروز ستون فقرات کمر بسیار موثر واقع شوند. بیماران معمولا به این نتیجه می رسند که استفاده از گرما، قبل از انجام فعالیت به منظور “شل کردن” ستون فقرات می تواند کارساز باشد. همچنین بهترین زمان استفاده از یخ، بعد از از فعالیت های شدید است.

• درمان های کایروپراکتیک

  پزشکان کایروپراکتور،  معمولا تنظیم ستون فقرات را با روشی که به آن مانیپولاسیون می گویند، تنظیم می کنند. این روش ها  می توانند درد را به طور قابل توجهی کاهش دهند. معمولا کاهش درد به طور موقتی است.

• درمان های جایگزین :این روش های درمانی عبارتند از طب سوزنی، ماساژ، مغناطیس درمانی، درمان طبیعی و غیره. شکی نیست که این روش ها می توانند به طور قابل توجهی در درمان گردن درد و کمر درد موثر واقع شود. با وجود این که تحقیق علمی مبنی بر تاثیر گذار بودن این روش ها وجود ندارد، بیشتر آن ها عوارض جانبی کمی داشته و از قیمت مناسبی برخوردارند.

• تزریقات اپیدورال

  این تزریقات روش مناسبی برای توزیع استروئید در اطراف ناحیه ی مبتلا به آرتروز می باشند. کورتیزون یک داروی ضد التهاب قدرتمند است. استفاده از سوزن، این اجازه را می دهد که دارو مستقیما به بافت دچار آرتروز برسد.

• تزریقات در مفاصل فاست :این تزریقات ستون فقرات یک روش رایج دیگر برای درمان آرتروز ستون فقرات می باشند. در این روش، یک داروی بی حسی موضعی و معمولا دارو های استروئیدی، مستقیما به درون یک مفصل فرسوده تزریق می شوند. هدف از این کار دو چیز است. اول، با این کار می توان تشخیص آرتروز در مفصل فاست را تایید کرد. اگر درد بیمار پس از تزریق کاملا بهبود یابد، منشا اصلی درد به درستی تشخیص داده شده است. دوم این که تزریقات به مفاصل می توانند التهاب و درد را به طور قابل توجهی برای هفته ها یا ماه ها کاهش داده و به بیمار اجازه دهند دیگر برنامه های درمانی خود را دنبال کند (مثل فیزیوتراپی) که بدون تزریق، این کار بسیار دردناک خواهد بود.