از عوارض پوکی استخوان : پوکی استخوان باعث میشود که استخوانها ضعیف و شکننده شوند، بهقدری شکننده میشوند که یکبار افتادن یا حتی فشار خفیف مانند خم شدن یا سرفه ممکن است باعث ایجاد شکستگی شود. شکستگیهای مرتبط با پوکی استخوان معمولاً در لگن، مچ دست یا ستون فقرات رخ میدهند.
بافت استخوان یک بافت زنده است که مدام در حال از بین رفتن و دوباره جایگزین شدن است. پوکی استخوان هنگامی رخ میدهد که ساختهشدن استخوان جدید بهاندازه میزان از بین رفتن استخوان قدیمی نباشد.
پوکی استخوان مردان وزنان همه نژادها را تحت تأثیر قرار میدهد؛ اما زنان سفیدپوست و آسیایی – بهویژه زنان مسنتر که یائسه شدهاند- بیشتر در معرض خطر هستند. داروها، رژیم غذایی سالم و تمرینات تحمل وزن میتوانند به پیشگیری از پوکی استخوان کمک کنند.
پوکی استخوان کلاً یک بیماری خاموش است. هیچ علامتی ندارد تا زمانی که دچار عارضه شود. این عارضه چیزی نیست جز شکستگی. شایعترین محل شکستگی ناشی از پوکی استخوان مهرههای ستون فقرات و سر استخوان ران در محل لگن هست.
درد ناگهانی کمر و پشت و همچنین درد شدید ناحیه لگن از علائم حاد عوارض پوکی استخوان میباشند. از علائم موضوع آن خمیدگی پشت، انحراف و کجی ستون فقرات، کوتاهی قد و گاهی کوتاهی یک پا میباشند.
مراجعه به پزشک در این مرحله اگرچه لازم است ولی برای درمان پوکی استخوان بسیار دیر است.
اگر دچار یائسگی زودرس شدهاید و یا داروهای کورتونی زیاد مصرف میکنید، اگر دچار بیماریهای تیروئید هستید، اگر سیگار، قهوه و یا چای فراوان استفاده میکنید و اگر در اقوام درجهیک پوکی استخوان زودرس دارید حتماً برای بررسی تراکم استخوان و پیشگیری از این بیماری به پزشکتان مراجعه کنید.
استخوان یک بافت کاملاً زنده است با یک ویژگی منحصربهفرد. این بافت سرشار از کلسیم است و دو نوع سلول دارد. یکی سلولهای مولد که بافت استخوانی تولید میکنند دیگری سلولهای مخرب که بافت استخوانی کهنه را جذب میکنند. دو دهه اول زندگی فعالیت سلولهای مولد بسیار زیاد است و توده استخوانی یا بانک استخوان را تولید میکنند.
از دهه سوم باید تعادلی بین سلولهای مولد و مخرب ایجاد شود تا بافت جدید جایگزین بافت کهنه گردد. حال به هر دلیلی اگر فعالیت سلولهای مولد کاهش یابد یا فعالیت سلولهای مخرب بیشازحد باشد بانک استخوانی تحلیل رفته و پوکی استخوان ایجاد میشود.
شایعترین علت کاهش فعالیت سلولهای مولد افزایش سن و پیری است و شایعترین علت افزایش فعالیت سلولهای مخرب بیماریهای تیروئید و پاراتیروئید است. در این میان تغذیه صحیح میتواند نقش مهمی در این تعادل بازی کند. تغییرات هورمونی در خانمها پس از یائسگی هم نقش مهمی در به هم زدن این تعادل ایفا میکند.
برخی عوامل میتوانند احتمال ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند، ازجمله سن، نژاد، انتخاب شیوه زندگی و شرایط و درمانهای پزشکی.
عوامل غیرقابل تغییر
برخی از عوامل خطر پوکی استخوان از کنترل ما خارج هستند ازجمله:
پوکی استخوان بیشتر در افرادی که دارای این مشکلات هستند رخ میدهد:
برخی عادتهای بد میتوانند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند. مثالها عبارتاند از
از جمله عوارض پوکی استخوان : شکستگی استخوان، بهویژه در ستون فقرات یا مفصل لگن، جدیترین عارضه پوکی استخوان است. شکستگیهای لگن اغلب ناشی از افتادن هستند و میتوانند باعث ناتوانی و همچنین افزایش خطر مرگ در سال اول شکستگی، شوند. در برخی موارد، شکستگیهای ستون فقرات ممکن است حتی اگر افتادن یا سقوط رخ نداده باشد، ایجاد شوند. استخوانهایی که ستون فقرات شمارا تشکیل میدهند، میتوانند در نقطههایی تضعیف شوند، که این میتواند منجر به درد پشت، کوتاه شدن قد و وضعیت خمیده به جلو شود.
عوارض پوکی استخوان : این دزد خاموش سلامتی سالانه ۷/۱ میلیون نفر را در دنیا زمینگیر میکند. آمارها در ایران نشان میدهند بیش از نیمی از افراد مبتلا به پوکی استخوان شکستگی استخوان لگن را تجربه میکنند و ۲۰ درصد آنها برای ادامه زندگی به شدت وابسته به دیگران میشوند.
تغذیه خوب و ورزش منظم برای سالم نگه داشتن استخوانها مهم هستند.
اگر تأمین کلسیم از رژیم غذایی برایتان دشوار است، استفاده از مکملهای کلسیم را در نظر بگیرید. دقت کنید که دریافت کلسیم بیشازحد نیز به سنگ کلیه منجر میشود. گرچه هنوز معلوم نیست اما برخی از کارشناسان معتقدند که کلسیم بیشازحد بهخصوص در صورت استفاده از مکملها، میتواند خطر بیماری قلبی را افزایش دهد. پزشکان توصیه میکند که مصرف کل کلسیم، چه از طریق مکملها و چه با رژیم غذایی، بیش از 2000 میلیگرم روزانه برای افراد بالای 50 سال نباشد.
بهترین زمان مصرف مکمل کلسیم در شبانهروز به انواع کلسیم بستگی دارد:
ویتامین D توانایی بدن شما برای جذب کلسیم را بالا میبرد و سلامت استخوان را به انواع روشها بهبود میبخشد. مردم میتوانند مقادیر کافی ویتامین D را از نور خورشید دریافت کنند اما اگر شما در بالای عرض جغرافیایی زندگی میکنید، اگر اغلب در خانه هستید، یا به خاطر پیشگیری از سرطان بهطور منظم از کرم ضد آفتاب استفاده میکنید یا بهطور کامل از خودتان در برابر آفتاب محافظت میکنید،ممکن است خورشید منبع خوبی برای تأمین آن نباشد.
دانشمندان هنوز دقیقه میزان ویتامین D روزانه مناسب را برای هر فرد نمیدانند. یک نقطه شروع خوب برای بزرگسالان 600 تا 800 واحد بینالمللی (IU) روزانه از طریق غذا یا مکملها است. برای افرادی که منبع دیگری برای ویتامین D ندارند و بهویژه به میزان لازم در معرض آفتاب قرار نمیگیرند بهتر است از مکملها استفاده شود. اکثر محصولات مولتیویتامین حاوی بین 600 و 800 واحد ویتامین D هستند. تا 4000 IU ویتامین D در روز برای بسیاری از افراد بیخطر است.
لیزین یک اسیدآمینه ضروری است که به افزایش جذب کلسیم از دستگاه گوارش، نگهداری کلسیم در استخوان ها و تشکیل کلاژن کمک کرده و همچنین دفع ادراری کلسیم را کاهش می دهد. از این رو عاملی جهت حفظ تراکم استخوانها و پیشگیری از پوکی استخوان محسوب می شود.
در حدود دویست سال پیش یک پزشک آلمانی، مطلبی را منتشر کرد با این ادعا که استفاده از مس روند شکستگی استخوانها را بهبود میدهد. در سالهای بعد، شواهد حاکی از نقش حیاتی مس در بیوسنتز استخوان، بافت های مرتبط میباشد. استئوپروز ناشی از کمبود مس، در گونههای مختلف حیوانات و انسان به اثبات رسیده است.
این عنصر با تاثیر در متابولیسم بسیاری از مواد معدنی، موجب افزایش تراکم استخوانی می شود.
منیزیم نیز همانند کلسیم در تشکیل هیدروکسی آپاتیت نقش دارد علاوه بر اینکه جذب کلسیم را نیز افزایش می دهد. همچنین با کمک به رسوب کلسیم در مینای دندان از پوسیدگی دندان نیز پیشگیری می کند.کمبود منیزیم سبب اختلال در ساختار و عملکرد استخوانها می گردد. به علاوه این ماده از افت قند خون، بروز التهابهای خاص و برخی علائم عصبی در دوران یائسگی پیشگیری میکند.
روی نیز از اجزای مهم هیدروکسی آپاتیت محسوب می شود ووجود این عنصر جهت فعالیت طبیعی آنزیم آلکالین فسفاتاز نیزضرورت دارد. کمبود روی سبب کاهش تراکم استخوانها می گردد. در میان فراورده های مصنوعی روی، فرم گلوکونات آن بهترین جذب را دارد.
از مهمترین عوامل مؤثر در حفظ استحکام استخوانها سویا میباشد.سویا از گروه ایزوفلاونها میباشد وساختار مشابه استروژن انسانی را دارد.از جمله اثرات مثبت سویا کاهش کلسترول خون، و به صورت بالقوه کاهش خطر بیماریهای قلبی، و نیز از اثرات مهم آن، در کنترل استئوپروز میباشد.
در درمان استئوپروز، توجه بسیاری از پزشکان به یک ریزمغذی به نام بور جلب شد! بور ماده ایست که جهت رشد گیاه لازم است، لذا از این طریق به رژیم غذایی انسان راه دارد و در مغزها، میوهها(خصوصاً آلو، انگور ، آووکادو) و سبزیجات وجود دارد.
ورزش میتواند به شما در ساخت استخوانهای قوی و کاهش سرعت از دست رفتن استخوان کمک کند. ورزش همیشه برای استخوانهای شما مفید است و مهم نیست چه زمانی آن را آغاز میکنید، اما اگر زمانی که جوان هستید بهطور منظم ورزش کنید و در طول زندگی خود این کار را ادامه دهید، بیشترین سود را به دست خواهید آورد. تمرینات قدرتی را با تمرینات وزنهبرداری و تعادلی ترکیب کنید. تمرینهای قدرتی به تقویت عضلات و استخوان در بازوها و ستون فقرات بالا کمک میکند و تمرینات تحمل وزن – مانند پیادهروی، دویدن، بالا رفتن از پلهها، پریدن، طناب زدن، اسکی و ورزشهای ضربهای – بیشتر بر استخوانها در پاها، و پایین ستون فقرات تأثیر دارند. تمرینات تعادلی مانند تای چی میتواند خطر سقوط و افتادن را در شما کاهش دهند بهویژه هنگامیکه سن شما افزایش میابد. شنا کردن، دوچرخهسواری و ورزش با دستگاهها میتواند بهسلامت قلب و عروق کمک کند، اما برای بهبود سلامت استخوانها مفید نیست.