نوار عصب و عضله چیست؟

نوار عصب و عضله یا الکترومیوگرافی، نوعی تست تشخیصی تخصصی است که به سنجش سلامت و عملکرد عصبهای محیطی بدن مانند دست و پا، می پردازد. عصبهای بدن مانند سیمهای نازک عبور دهنده جریان برق هستند که از مغز و نخاع منشا می گیرند و به سایر نقاط بدن می روند. نوار عصب و عضله فعالیت این رشته ها را بررسی می کند. و از نتایج ان برای ارزیابی بیمار استفاده میشود.

تست نوار عصب و عضله یا الکترومایوگرافی (EMG)، یک تست تشخیصی است که وضعیت سلامت عضلات و سلول های عصبی که آن ها را کنترل می کند، را ارزیابی می کند. این سلول های عصبی، نورون های حرکتی نامیده می شوند. آن ها سیگنال های الکتریکی را که باعث انقباض و شل شدگی عضلات می شود، منتقل می کنند. نوار عصب و عضله ، این سیگنال ها را به نمودار یا اعداد، ترجمه می کنند و به پزشکان در تشخیص کمک می کند.

هدف از انجام تست نوار عصب و عضله

یکی از تستهای بسیار کمک کننده در صدمات ناشی از فشار دیسک بین مهره ای، نوار عصب می باشد. بیمارانی که از درد شدید پاها و یا بی حسی و خواب رفتگی دست و پا رنج می برند. تست های انجام شده از جمله ام آر آی و سونوگرافی نرمال بوده است اما تست نوار عصب و عضله، درگیری دیسک یا آرتروز و فشار ثانویه آن روی عصب را نشان داده است. از مزیت های نوار عصب و عضله این است که شدت صدمه عصب و همچنین قدیمی و یا مزمن بودن آن را نشان می دهد. یکی دیگر از کاربردهای تست نوار عصب و عضله، شناسایی فشارِ حادِ دیسک بر روی عصب می باشد و پزشک حاذق در این زمینه می تواند به کمک آن در تعیین درمان جراحی یا فیزیوتراپی کمک کند.

نوار عصب گردن چیست

در بیمارانی که دچار دیسک یا آرتروز گردن هستند، از روش تشخیص نوار عصب و عضله گردن استفاده می‌کنند.

نوار عصب کمر

در صورتی که در کمر یا لگن شما، عصبی درگیر آرتروز یا آسیب باشد، مثلا در اثر دیسک کمر، به عصب شما فشار آمده باشد، تشخیص دلیل بی حسی یا گزگز کردن پای شما، با نوار عصب و عضله انجام می‌شود.

نوار عصب و عضله دست

بررسی عملکرد عضلات و عصب های موجود در اندام فوقانی با استفاده از نوار عصبی عضلانی دست انجام می شود. هدف از این کار، پیدا کردن منشا گزگز کردن، بی حسی، درد و کاهش توان دست ها است. همچنین می توان منشا درد گردن و تاثیر دیسک آن را بر روی عصب های مجاور تعیین کرد.

البته برخی اختلالات تنها با کمک نوار عصبی عضلانی دست تشخیص داده می شوند؛ به عنوان مثال می توان به سندروم تونل کارپ (CTS) اشاره کرد.

نوار عصب و عضله پا

اختلالات شکل گرفته در عضلات و اعصاب اندام های تحتانی با گرفتن نوار عصبی عضلانی از پا تعیین می شود. نوار عصبی دست و پا کاملاً بی ضرر و استفاده از آن برای زنان باردار یا کودکان بلامانع است. مشکلات ناحیه کمر و پا را می توان با این آزمایش تشخیص داد.

علت داغی یا سردی کف پا، درد کف، مچ پا، زانو، کمر، تاثیر دیسک کمر روی عصب های مجاور به سادگی با نوار عصبی عضلانی پا تعیین می شود. همچنین با این روش می توان دلیل ضعف عضلات (میوپاتی) در بخش های تحتانی بدن را مشخص کرد. همچنین نوار عصبی عضلانی اندام های تحتانی می تواند روی کمر نیز اجرا شود.

نوار عصب و عضله چگونه انجام می‌گیرد؟

در هنگام انجام نوار عصب و عضله، یک نیدل کوچک، به نام الکترود به طور مستقیم به عضله‌ها وارد مى شود و فعالیت الکتریکى در آن عضله را بررسی می‌کند. بخش دیگر تست، توسط الکترودهای سطحی، سرعت هدایت امواج الکتریکى در داخل عصب بین دو نقطه و یا بیشتر، مورد بررسی قرار می‌گیرد. از این تست برای پیدا کردن مشکلات عصبی و عضلانی استفاده می‌شود.

نوار عصب و عضله را چه کسی انجام می‌دهد؟

انجام الکترومیوگرافی توسط پزشکان متخصص مغز و اعصاب و متخصصان طب فیزیکی و توان بخشی انجام می‌شود. پزشک انجام دهنده نوار باید علاوه بر داشتن دانش و مهارت کافی، آموزش‌های لازم را در این زمینه دیده باشد و شناخت کامل بر آناتومی و محل عصب‌های محیطی بدن داشته باشد.

دلیل استفاده از نوار عصب و عضله

در بیماریهایی مثل دیابت التهاب عصبی به وجود می اید که علائم شبیه به دیسک ایجاد می کند. جراحی دیسک در این حالت نه تنها اثر ندارد بلکه بیماری را بدتر میکند. بررسی نوار عصب و عضله به افتراق این حالات کمک میکند.

تست نوار عصب و عضله علاوه بر محل درگیری عصب ،شدت آسیب را نشان میدهد و در تصمیم گیری پزشک در اینکه بیمار را جراحی کند یا میتواند با درمانهای غیرجراحی به درمان ادامه دهد کمک میکند.

یکی از علل شایع مراجعه بیماران به کلینیک تست نوار عصب و عضله ابتلا به ضایعات مربوط به دیسک گردن و کمر است. بدون شک نوار عصب و عضله در تشخیص و درمان مشکلات دیسک گردن و کمر کمک میکنند.

در اکثر موارد تست نوار عصب و عضله (EMG,NCV)  باید با هم انجام شوند. بطور استثنائی مثلا اگر پزشک تنها بخواهد وجود یا عدم وجود سندرم تونل کارپ را   بداند و در سایر بیماریها مثل درگیری ریشه گردنی را در نظر نگیرد و یا ممنوعیتی برای استفاده از سوزن وجود داشته باشد  یا با درخواست پزشک معالج این کار انجام می شود.

در تست نوار عصب و عضله برای گرفتن موج حسی ،عصب را در یک محل تحریک کرده و پاسخ را از روی پوست ثبت می کنیم.  برای گرفتن موج حرکتی، عصب حرکتی را در یک نقطه تحریک می کنیم و پاسخ از روی عضله ثبت می گردد.

عوارض نوار عصب و عضله عوارض

تمام اقدامات پزشکی می تواند دارای عارضه باشند و الکترومیوگرافی هم از این قاعده مستثنی نیست، اما عوارض جدی و مهم تست نوارعصب وعضله نادر هستند و اگر پزشک انجام دهنده الکترومیگرافی از دانش و مهارت کافی برخوردار باشد، این عوارض رخ نخواهند داد. کلینک فوق تخصصی اذرگان این اطمینان را با وجو متخصصین با تجربه به بیماران عزیز میدهد که این تست به بهترین شکل صورت گیرد.

شایعترین عارضه مختصر درد و سوزش و گاهی کبودی در محل ورود سوزن الکترومیوگرافی است که معمولا جزئی بوده،نیاز به اقدام خاصی ندارد ولی میتوان از کمپرس یخ و داروی استامینوفن کمک گرفت.

EMG، یک آزمون بسیار کم خطر است. اگرچه، ممکن است در ناحیه تست شده احساس درد وجود داشته باشد. ممکن است درد تا چند روز ادامه داشته باشد و می تواند با مسکن های بدون نسخه مثل ایبوپروفن تسکین یابد. در موارد نادر، ممکن است خارش و تورم در محل قرارگیری سوزن، وجود داشته باشد. در صورت بدتر شدن تورم یا درد، باید با پزشک گفتگو شود.

نتایج نوار عصب و عضله چه معنایی دارد؟

پزشک پس از فرآیند، نتایج را مرور خواهد کرد. اگرچه، در صورتی که مراقب سلامت دیگری EMG را تجویز کرده باشد، احتمالا تا زمان جلسه ملاقات بعدی با پزشک، فرد از نتایج مطلع نباشد.

اگر EMG، هرگونه فعالیت الکتریکی را در ماهیچه در حال استراحت نشان دهد، ممکن است فرد، درگیر موارد زیر باشد:

• اختلال عضلانی
• اختلالی که عصب هایی را که به ماهیچه متصل می شوند، درگیر می کند
• التهاب ناشی از آسیب

ممکن است فرد دچار فتق دیسک یا اختلال عصبی مثل ای ال اس یا سندروم تونل کارپال شده باشد. وابسته به نتایج، پزشک با فرد در مورد هرگونه تست یا درمان دیگر که ممکن است مورد نیاز باشد، گفتگو خواهد کرد.

بعد از تست، معمولا همان موقع نتیجه آماده است. تفسیر نتایج عصب و عضله، به عهده پزشک شما است. در صورتی که تست‌تان نرمال نباشد، یعنی در ناحیه مورد نظر فشار یا آسیبی به عصب وارد شده است که با شدت‌های مختلف اعلام می‌شود. البته با وجودی که تفسیر نهایی توسط متخصص اعلام می‌شود، اما شما هم می‌توانید در انتهای تست، یک دید نسبی نسبت به وضعیت‌تان با توجه به نتیجه، داشته باشید.

چرا نوار عصب و عضله انجام می‌گیرد؟

پزشك معالج، ممكن است در صورتی كه بیمار علایم و نشانه هایی دال بر بیماری عصب و عضله و یا بیماری محل اتصال عصب و عضله داشته باشد درخواست انجام نوار عصب و عضله دهد. بعضی از این علایم و نشانه ها از این قرارند:

سوزن سوزن شدن ، مور مور و گزگز اندامها خصوصا انگشتان دست وپا، خواب رفتگی دست ها یا پاها، ضعف عضلانی،درد عضلات و كرامپ و انواع خاصی از درد اندامها.

نوار عصب و عضله برای تشخیص چه بیماری‌های بکار می‌رود؟

• سندرم تونل کارپ (فشار بر روی عصب مدیان هنگام عبور از بین استخوان های مچ دست و تحت رباط عرضی)
• سندرم خروجی قفسه سینه (فشار بر روی شبکه بازویی،هنگام عبور این اعصاب از زیر استخوان ترقوه در شانه)
• گیرافتادن افتادن عصب اولنار (فشار بر روی عصب اولنار هنگام عبور از پشت آرنج)
• دردهای ناشی از مشکلات دیسک (فشار بر روی ریشه های عصبی هنگام خروج از ستون فقرات در گردن ویا کمر، مانند دردهای سیاتیک)
• احساس مور مور، گزگز وبی حسی اندام ها
• در تشخیص فشار روی ریشه های عصبی که از بین مهره ها عبور کرده و توسط دیسک صدمه دیده تحت فشار قرار می گیرند کمک کننده است و به پزشک معالج در تشخیص میزان ضایعه ایجاد شده توسط دیسک صدمه دیده کمک می کند. تست نوار عصب و عضله برای بررسی وضعیت بهبود پس از درمان دیسک کمر و گردن بصورت جراحی و یا روش های طب فیزیکی، موثر است.
• درمان کمردرد و گردن درد
• تست نوار عصب و عضله در بیرون زدگی دیسک کمر

چقدر زمان برای انجام نوار عصب و عضله لازم است؟

بسته به نوع تست درخواست پزشک معالج از ۴۵دقیقه تا ۲ساعت طول می‌کشد. در موارد خاص بیشتر هم طول می‌کشد. در این‌گونه موارد بهتر است که برای جلوگیری از خستگی بیمار و پزشک انجام دهنده تست نوار عصب و عضله ، آن را در چند جلسه متفاوت انجام داد.گاهی مواقع لازم است که تست چند بار تکرار شود. یک علت این امر آن است که تغییراتی که در مراحل مختلف بیماریهای عصب و عضله در این آزمون دیده‌می‌شود متفاوت است.

هزینه انجام نوار عصب و عضله

برای مشاوره و دریافت نوبت و استعلام هزینه نوار عصب و عضله میتوانید با کلینیک اذرگان در تماس باشد.

آیا انجام نوارعصب و عضله برای بیمار درد دارد؟

احساس درد در نوار عصب و عضله، ناشی از وارد شدن سوزن‌های یکبار مصرف و وارد شدن جریان الکتریکی با شدت کم است. این درد با توجه به گفته بیماران قابل تحمل و ملایم است. اگر بیمار آستانه درد پایینی دارد می تواند با مشورت پزشک دو ساعت قبل از انجام نوار عصب وعضله از مسکن استفاده کند.

احساس درد یک تجربه شخصی است و برای بسیاری از بیماران درد ناشی از نوار عصب و عضله (EMG,NCV) خفیف است و حتی بعضی از بیماران احساس درد نمی‌کنند.

در صورت احساس درد به پزشکی که آزمون را انجام می‌دهد اطلاع دهید. پزشک بر اساس مورد به تغییر نحوه انجام تست نوار عصب و عضلهمی‌پردازد. به ندرت پیش می‌آید که به علت درد غیرقابل تحمل بایستی انجام تست خاصی متوقف شود. در این صورت پزشک بر اساس یافته‌های بدست آمده تا این مرحله اقدام به تفسیر تست عصب و عضله می‌کند. البته بدیهی است که چنانچه این آزمایش به صورت کامل انجام نشود، نتیجه حاصله هم کامل نخواهد بود. می‌توان برای جلوگیری از بروز درد یا کاستن آن از داروهای آرام‌بخش و داروهایی از قبیل دیازپام کمک گرفت. این امر معمولاً در مورد بچه‌های بسیار بی‌قرار صادق است. اما در مورد بزرگسالان بکار نمی‌رود. همچنین استفاده از داروهای مسکن موضعی مثل لیدوکائین در این تست موردی ندارد.

 

آمادگی های لازم برای انجام تست عصب و عضله

بیمار استحمام کند تا چربی از پوست برطرف شود.

در منطقه ای از پوست که قرار است تست انجام بشود از لوسیون و مواد چرب کننده استفاده نشود.

بیمار برای انجام نوارعصب و عضله، نباید ناشتا باشد.

از لباس راحت و گشاد استفاده شود.

چند ساعت قبل از انجام تست، سیگار مصرف نشود.

چنانچه به بیماریهای عفونی خاص نظیر هپاتیت و ایدز مبتلا هستید

آیا در حال استفاده از داروهایی مانند آسپرین یا وارفارین هستید که باعث اختلال انعقادی می شوند.

آیا مبتلا به بیماریهای اختلال سیستم انعقاد خونی نظیر هموفیلی هستید؟

آیا در نقاطی از بدن خونریزی غیر عادی دارید؟

چنانچه از داروی خاصی استفاده می کنید آنرا با پزشک خود درمیان بگذارید؟

آیا قلب شما با باطری کار می کند؟

کاربران عزیز میتوانید از طریق نوبت دهی انلاین کلینیک اذرگان و یا از طریق تماس تلفنی نوبت خود را تنظیم نماید